Według badania przeprowadzonego przez fundację Habitat for Humanity Poland w 2018 r. jednym z trzech najważniejszych problemów mieszkańców Polski jest – obok niskich zarobków i braku sprawnie funkcjonującej służby zdrowia – brak mieszkania lub złe warunki mieszkaniowe. Jedną z prób rozwiązania kłopotów mieszkaniowych Polaków jest realizowany we współpracy z samorządami państwowy program „Mieszkanie Plus”. Za jego realizację do listopada 2019 r. odpowiadało Ministerstwie Inwestycji i Rozwoju. Wśród samorządów zainteresowanych programem jest również Lublin.
W województwie lubelskim w trzech miastach realizowane są inwestycje w ramach programu „Mieszkanie Plus”. W Białej Podlaskiej mieszkańcy wprowadzili się już do 186 mieszkań objętych tym trybem, a łącznie planowanych jest tam 480 lokali. Co więcej, program ten przewiduje również dopłaty do czynszów i od połowy ubiegłego roku mieszkańcy z tych dopłat korzystają. W zależności od dochodów i metrażu mogą liczyć na dopłatę w wysokości od 100 do 300 zł. Budowa mieszkań w ramach programu „Mieszkanie Plus” rozpoczęła się również w Świdniku (październik ubiegłego roku), gdzie powstanie 108 lokali, które mają być oddane pod koniec 2021 r. przy ul. ul. Gen. S. Roweckiego „Grota”. W grudniu zeszłego roku rozpoczęła się również budowa mieszkań w Zamościu, gdzie przy ul. Parkowej powstaje 96 mieszkań, których oddanie planowane jest na czwarty kwartał 2021 r.
Jeśli chodzi o Lublin to spółka PFR Nieruchomości złożyła do urzędu miasta wniosek o zmianę w planie zagospodarowania przestrzennego dla terenu należącego do Krajowej Spółki Cukrowej przy ul. Krochmalnej w Lublinie. Planuje się tam budowę dwóch sześciokondygnacyjnych budynków, w których znajdzie się 220 lokali.
Adresatami tego programu są:
- osoby, które nie posiadają zdolności kredytowej i możliwości ubiegania się o mieszkanie socjalne/komunalne, lecz posiadają zdolność regularnego opłacania czynszu, który jest naliczany według stawki rynkowej (tzw. filar rynkowy),
- osoby średnio i słabo zarabiające (tzw. filar społeczny).
W przypadku filaru rynkowego ubiegający się powinni spełnić dwa kryteria: nie posiadać na własność mieszkania lub innej nieruchomości oraz mieć możliwość terminowego opłacania czynszu. O szczegółowych kryteriach decydują samorządy, w przypadku Lublina kwestia ta jest jeszcze opracowywana. Dzięki temu, że nie ma bariery wiekowej, z programu może skorzystać więcej osób.
W przypadku tzw. filaru społecznego program oferuje pomoc gminom w realizacji budownictwa socjalnego i komunalnego takiego jak dofinansowania, które mogą wynosić od 20 do 55 proc. kosztów inwestycji, a także wspiera budowę mieszkań wchodzących w zakres kompetencji
Nowy program rządowy skierowany jest w zasadzie do wszystkich Polaków, ale też przede wszystkim do tych, którzy nie mogą ubiegać się o kredyt hipoteczny na zasadach panujących na rynku. Priorytetowo potraktowane są rodziny wielodzietne. Nie ma wymogu posiadania potomstwa, ale rodziny z dziećmi mają większe szanse na skorzystanie z programu.
W przypadku Białej Podlaskiej za realizację programu „Mieszkanie Plus” odpowiedzialny jest Zakład Gospodarki Lokalowej. Za pośrednictwem strony internetowej składa się wstępne wnioski kwalifikujące. Następnie ZGL kieruję do zainteresowanych informację o możliwości złożenia w wyznaczonym terminie wniosku o zakwalifikowanie do najmu lokalu mieszkalnego wraz z oświadczeniami niezbędnymi do wstępnej weryfikacji formalno – finansowej. Dokumenty te analizuje Komisja Kwalifikacyjna. Weryfikacji formalno-finansowej podlegają wszystkie pełnoletnie osoby wskazane we wniosku, tworzący grupę potencjalnych najemców.
Wstępna kwalifikacja następuję po wyliczenie zdolności czynszowej uwzględniając miesięczny dochód netto grupy najemców (ich dodatkowe dochody) oraz wysokość opłat czynszowych w potencjalnym mieszkaniu. Dodatkowe punkty przyznawane są za: nieposiadanie tytułu prawnego do lokalu mieszkalnego (10 pkt), legitymowanie się w dacie złożenia wniosku orzeczeniem o niepełnosprawności członka gospodarstwa domowego (10 pkt za każdą osobę niepełnosprawną), zameldowanie na pobyt stały w mieście Biała Podlaska (10 pkt), małoletni (w dacie złożenia wniosku) w gospodarstwie domowym (10 pkt za każdego małoletniego), zatrudnienie potencjalnego najemcy na terenie miasta Biała Podlaska (10 pkt). Po wstępnej kwalifikacji, ubiegający się o mieszkania będą musieli przedstawić dokumenty potwierdzające swoje deklaracje.
Mimo tego, że program trafił na trudny moment w budownictwie, kiedy to materiały budowlane i koszty pracy znacząco wzrosły, to jest on realizowany. Być może przejdzie rebranding, mówi się, że zmieni się nazwa i nowy program będzie nosił miano „Mieszkania dla rozwoju”, co związane jest także z tym, że od 2019 r. realizowany jest właśnie przez samodzielne Ministerstwo Rozwoju. Niezależnie jak program będzie się ostatecznie rozwijał wydaje się, że jego perspektywy wydają się dobre. Trzeba jednak pamiętać, że jest on jedynie jednym z elementów wsparcia polityki mieszkaniowej w Polsce.